IRITZIA

Elsaren oparia

Idurre Eskisabel Larrañaga.
2019ko abuztuaren 29a
00:00
Entzun
1983a izango zen. 12 urte nituen (13 egiteko). Ez dakit, zehazki, Elsa Scheelen-en ale hura nola ailegatu zen nire eskuetara. Badakit, ordea, parean tokatzen zitzaidan guztia irakurtzen nuela, antsiaz, eta ahal zela euskaraz. Hain justu, baliteke orduko euskarazko ekoizpenaren murritzak libratzea haur-gazte literaturaren gisako itxituretatik. Edo, baliteke, orduan, oraindik, haurtzaroa, nerabezaroa, zein gainerako aroak ez egotea hain hesituak, bizitza hain didaktizatua.

Kontua da Elsa Scheelen irakurri nuenean 12 urte nituela (13 egiteko), eta neure ustetan atzean utzita neukala noizbait izandako umea. Gainera, Julio Iglesiasek egunero ematen zidan arrazoia irratiren batetik: «Es que el alma le estaba cambiando/de niña a mujer...».

Iglesiasek kantatzen zuen ipuin arrosa baino kontu lohitsuagoa zen, ordea, emakume egite hura, baita Lois jeansak soinean, Pippi ikusiz eta Los Angeles de Charlie izatera jolastuz hazi ginen neskatoontzako ere. Artean Simone de Beauvoirren albisterik ez izan arren ohartzen hasiak baikinen ekitearekin baino lotura estuagoa zuela emakume egiteak egotearekin; edo, zehatzago, egote modu batekin: besteentzako izatearekin, besteen premien zain. Egon egiten ziren ama eta izebak otordua prest etxekook mahaian esertzeko zain. Egon zeuden «andreak» presoen aldeko kantuetan, gizonak kaleratzeko zain. Egonean munduko boteregunerik preziatuenetakoan kokatu berri zen Lady Di, printzearen zain.

12 urte nituen (13 egiteko), eta nire baitako zati batek sinetsita zeukan emakume egitea egonarri infinitu bat berez garatzea zela, amaierarik ez ezik irauterik gabeko lan batera katigatzeko. Aitek, gizonek, sikiera, urguiluz esan baitzezaketen nire izerdiak tren horren gurpiletan dirau, edo nire nekeak altzairu herdoilgaitzean betikotu dira. Ez zen halakorik porru-patatetan. Emakume egitea zen, azken batean, besteentzako egote hura pozik hartzea, edo, gutxienez, baretasunez—konformidadea esaten zion amonak—.

Baina nire baitako beste zati batek susmatzen zuen estalki amultsu haren azpian ikustera ausartzen nintzena baino pitzadura handiagoa ezkutatzen zela. Emakume egitearen parte zela ondoez, amorru eta frustrazioak keinu txeratsuen bidez zapaltzea, halako batean, ama, izeba edo bizilagunaren ipurdiko injustuan, marmar ilunean edota buruko min jasangaitzean ateratzen zen arte, presio eltzetik lurruna nola.

Susmo horietan nintzela irakurri nuen Elsa Scheelen eta ezagutu Elsa, besterentzako izan beharraren pairamena gozagarririk gabe gorpuzten zuen emakume hura. Jakina, ez zen Elsarik gure inguruan, baina haren keinuetan ispilatzen zitzaizkidan, tarteka, Maritxu, Pili, Arantxa, Isabel eta Lurdesak. Horixe oparitu zidan Elsak: senez igartzen hasitako pitzadura hura hitz, esanahi eta azalpenen bidez hautemateko bidea, eta, horrenbestez, aurre egiteko armak eraikitzen hastekoa.

Gutxira, armatze bide horretan lagun izan nuen, halaber, Egunero hasten delako-ko Giséle. Eta, batez ere, Zergatik panpox-en izenik gabe baina hain ahots gardenez belarrira mintzo zitzaidan Antxonen ama, Txemaren emaztea, neu egin nintekeen emakumearen ispilu hain egiazkoa.

12 urte nituen (13 egiteko), eta opari handia ekarri zidan Elsak.
Iruzkinak
Ez dago iruzkinik

Ordenatu
0/500
Interesgarria izango zaizu
Nabarmenduak
Orain, aldi berria dator. Zure aldia. 2025erako 3.000 babesle berri behar ditugu iragana eta geroa orainaldian kontatzeko.